یکی از استانداردهای بین‌المللی، ایزو 9001 است که برای تعیین الزامات یک سیستم مدیریت کیفیت (QMS) به کار می رود. سازمان ها و کسب و کارهای مختلف این استاندارد را به کار می گیرند تا نشان دهند توانایی ارائه خدمات مختلف به مشتریان، رفع نیازهای آن ها و ارائه مدوام محصولات را دارند.
داشتن گواهی ایزو 9001 به این معنی است که کیفیت محصولات تولید شده توسط یک کسب و کار، بالا و قابل اطمینان است. از ویژگی های مهم این گواهینامه می‌توان به انعطاف پذیری آن اشاره کرد. به این معنی که افراد در تمامی کسب و کارها می‌توانند آن را دریافت کنند.
در سری استانداردهای ایزو 9000، ایزو 9001 محبوب ترین آن به حساب می آید. این تنها استانداردی است که می‌توان آن را به عنوان گواهی ارائه داد.
ایزو 9001 از چه لحاظ اهمیت دارد؟
پیش‌تر نیز ذکر کردیم که این گواهی، استانداردی است که در سطح بین‌المللی شناخته شده است. از این استاندارد برای ایجاد، پیاده‌سازی و حفظ یک سیستم مدیریت کیفیت استفاده می‌شود. این گواهی را می‌توان برای شرکت‌ها و کسب‌وکارهای مختلف، در هر زمینه و اندازه‌ای به کار گرفت.
ایزو 9001 از این لحاظ اهمیت دارد که شرکت‌ها باید برای کسب رضایت مشتری، آن را کسب کنند. به همین خاطر است که خیلی از سازمان ها و کسب و کارها کسب این استاندارد را اجباری کرده اند.
زمانی که یک شرکت گواهی ایزو 9001 را داشته باشد، یعنی به مشتریان خود این اطمینان را داده است که کسب و کار خود را بر پایه هفت اصل مدیریت کیفیت بنا کرده است. این گواهی به قدری مهم و ضروری است که برخی از سازمان های صنعتی، حین پایه ریزی استاندارهای خود از این استاندارد به عنوان مبنا استفاده کرده اند.
فرق ایزو 9000 و ایزو 9001 چیست؟
در حال حاضر، ISO 9001 استاندارد اصلی برای تولید یک سیستم مدیریت کیفیت می‌باشد. اما در عین حال اسنادی در ایزو 9000 وجود دارند که از 9001 پشتیبانی می‌کنند. در ورژن 9000، هفت اصل مدیریت کیفیت ورژن 9001 و همچنین تمام اصلاحات مورد استفاده در آن توضیح داده شده است.
ایزو 9001 چه الزاماتی دارد؟
ساختار این استاندارد، در کل به صورت 10 بخش مجزا گردآوری شده‌اند. سه مورد اول این ده بخش، بندهای پایه و مقدماتی آن هستند و باقی بندها حاوی اطلاعاتی است که شرکت‌ها می‌توانند با استفاده از آن برای دریافت این گواهی اقدام کنند. با ما همراه باشید تا با این هفت بند مهم آشنا شوید:
بند 4 ایزو 9001 – زمینه سازمان
در این بند الزاماتی که به منظور درک کسب و کار شما و پیاده‌سازی سیستم مدیریت کیفیت استفاده می‌شود، ذکر شده‌اند. الزامات برای تعریف محدوده سیستم مدیریت کیفیت، شناسایی افراد ذی‌نفع و انتظاراتی که از شما دارند، شناسایی و درک مسائل خارجی و داخلی، درک فرایندهای سازمان و نحوه تعامل آن‌ها با یکدیگر همگی در این بند ذکر شده‌اند.
بند 5 ISO 9001 – رهبری
برای اجرای سیستم مدیریت کیفیت، نیاز به یک مدیریت ارشد است. این مدیریت با اختصاص دادن مسئولیت‌ها و نقش‌ها در سراسر کسب و کار، تمرکز بر نیازهای مشتری و همچنین تعریف و ابلاغ خط مشی کیفیت وظایف خود را در این زمینه ایفا می‌کند.
بند 6 ایزو 9001 – برنامه‌ریزی
دیگر وظیفه مدیر ارشد، برنامه‌ریزی برای عملکرد مستمر سیستم مدیریت کیفیت است. هر کسب و کار باید خطرات و مزایای سیستم مدیریت کیفیت را بررسی کرده و برای رسیدن به اهداف کیفی، برنامه‌ریزی کند.
بند 7 ISO 9001 – پشتیبانی
این بخش، تمام منابعی که برای اجرای سیستم مدیریت کیفیت استفاده می‌شوند را مدیریت می‌کند. لزوم کنترل تمام منابع، مثل منابع انسانی، محیط کار، زیرساخت‌ها و ساختمان‌ها، دانش سازمانی و منابع نظارت و اندازه‌گیری توسط این بخش پوشش داده می‌شوند.
همچنین الزامات مربوط به آگاهی، کنترل اطلاعات، شایستگی و ارتباطات نیز در این بند لحاظ شده‌اند.
بند 8 ایزو 9001 – عملیات
الزامات این بخش شامل کل جنبه‌های ایجاد محصول و خدمات و همچنین برنامه‌ریزی می‌شود. الزامات مرتبط با طراحی، برنامه‌ریزی، کنترل تأمین کننده خارجی، بررسی نیازمندی‌های محصول، کنترل خروجی‌های فرایند ناسازگار و همچنین تولید و انتشار محصولات همگی در این بند وجود دارند.
بند 9 ISO 9001 – ارزیابی عملکرد
در این بند، الزاماتی وجود دارند که با انجام آن‌ها اطمینان حاصل می‌شود نظارت بر عملکرد سیستم مدیریت کیفیت به خوبی انجام شده است. از جمله الزامات این بند می‌توان به ممیزی داخلی، ارزیابی رضایت مشتری، نظارت و اندازه‌گیری فرایندهای سازمان و بررسی مداوم مدیریت کیفیت اشاره کرد.
بند 10 ایزو 9001 – بهبود
این بند شامل بهبود سیستم مدیریت کیفیت در طول زمان می‌شود. انجام اقدامات اصلاحی برای فرایندها و ارزیابی عدم انطباق فرایند، از جمله الزامات این بخش است. این بند بر اساس چرخه PDCA طراحی شده تا برای ایجاد تغییر در فرایندهای کسب و کار و پیشرفت آن‌ها استفاده شود.
چگونه گواهی ایزو 9001 را دریافت کنیم؟
اگر شما هم می‌خواهید بدانید که چطور باید این گواهی را کسب کنید، این بخش مخصوص شماست. برای دریافت این گواهی، ابتدا باید چند مرحله را طی کنید. بسته به نوع گواهینامه‌ای که مایل به دریافت آن هستید، ممکن است این مراحل با یکدیگر متفاوت باشند.
به طور کلی چهار مرحله برای گرفتن گواهی ایزو 9001 وجود دارد:
مرحله اول: طراحی سیستم داخلی کسب و کار
در اولین قدم، باید فرایندهای اصلی کار خود را که مرتبط به این گواهی هستند را تعریف نمایید. شما باید با کمک کارمندان خود، این فرایندها را استاندارد سازی کنید. ایجاد سوابقی که رویه‌ها، قوانین و استراتژی‌های فرایند را بیان می‌کنند و همچنین مستندسازی رسمی فرایندها، به این کار کمک می‌کنند.
در قدم آخر نیز تمام این استراتژی‌ها باید به صورت کامل و دقیق، با سایر ذی‌نفعان مطرح شوند.
مرحله دوم: پیاده‌سازی سیستم
در این مرحله برای گرفتن گواهی ایزو 9001، باید استراتژی هایی را که در قدم قبلی شناسایی کردید، اجرا کنید. حتما اطمینان حاصل کنید که این استراتژی‌ها درست طبق رویه های مستند شده اجرا می‌شوند.
در این مرحله همچنین باید مطمئن شوید که افراد مربوطه به خوبی آموزش ببینند تا مشکلی در اجرای این استراتژی‌ها رخ ندهد. پس از آن باید از روش‌هایی مثل اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه، بازرسی و اجرای تکنیک‌های نظارتی استفاده کنید تا استراتژی‌ها کاربردی‌تر شوند.
مرحله سوم: اعتبارسنجی میزان اثربخشی سیستم
برای بهبود فرایندهای تجاری، باید یک سری بررسی‌های لازم را به انجام رسانید تا اطمینان حاصل شود که سیستم‌های اجرا شده اثر بخشی کافی را دارند.
برای رسیدن به این هدف، می‌توانید اقدامات زیر را به انجام رسانید:
- بهره گرفتن از اقدامات اصلاحی برای بالا بردن عملکرد سیستم
- استفاده از داده‌های موجود برای درک نقاط ضعف و قدرت
- مصاحبه با کارمندان بخش‌های مختلف
- مقایسه عملکرد فعلی با هدف نهایی
- نظارت بر روال‌های کاری رایج در کسب و کار
مرحله چهارم: انتخاب مرجع برای صدور گواهی ایزو 9001
بعد از اینکه مراحل قبلی را به صورت کامل به انجام رساندید، حال وقت آن است که برای دریافت این گواهینامه به یک نهاد معتبر مراجعه کنید. این مرجع باید از استاندارد CASCO پیروی کند.
برای اطمینان از معتبر بودن مرجعی که انتخاب کردید می‌توانید به وب‌سایت CertSearch که یک انجمن اعتبارسنجی بین‌المللی است مراجعه کرده و آن را بررسی کنید.
جمع‌بندی
هدف از کسب گواهی ایزو 9001، این است که با اجرای الزاماتی در مورد کیفیت محصولات و خدمات سازمان، همچنین کنترل فرایندهای کسب و کار، ارزش افزوده سازمان را بالا برده و آن را با قوانین استاندارد در سراسر جهان منطبق کند.
شاید بررسی اینکه آیا با این استاندارد مطابق هستید یا خیر، برایتان دشوار باشد. همچنین یادگیری و اجرای الزامات مربوط به ISO 9001 نیز کار آسانی نیست. به همین دلیل ما اینجاییم که با انجام مشاوره کسب گواهینامه ایزو در توسعه فرایند اسپاد آبستا، این کار را برایتان آسان سازیم.
دیدگاه های اخیر