هر آنچه که باید در مورد تحلیل SWOT بدانید

در دنیای پیچیده و پویای امروز، سازمان‌ها و کسب‌وکارها نیازمند ابزاری جامع و ساختاریافته برای ارزیابی موقعیت خود در بازار و محیط عملیاتی هستند. تحلیل SWOT یا سوات به عنوان یک روش کارآمد، این امکان را فراهم می‌کند تا نقاط قوت و ضعف داخلی به همراه فرصت‌ها و تهدیدهای خارجی به صورت منسجم شناسایی و بررسی شوند. این تحلیل نه تنها به درک بهتر شرایط موجود کمک می‌کند، بلکه بستری مناسب برای برنامه‌ریزی استراتژیک و اتخاذ تصمیمات هوشمندانه فراهم می‌آورد. شناخت دقیق عوامل موثر داخلی و خارجی از طریق SWOT، می‌تواند سازمان‌ها را در مواجهه با چالش‌ها و بهره‌برداری از فرصت‌ها توانمند سازد و مسیر رشد پایدار را هموار نماید.

درک تحلیل SWOT

تحلیل SWOT تکنیکی است برای ارزیابی عملکرد، رقابت، ریسک و پتانسیل یک کسب‌وکار، همچنین بخشی از کسب‌وکار مانند خط تولید یا بخش خاص، صنعت یا موجودیت دیگری.
با استفاده از داده‌های داخلی و خارجی، این تکنیک می‌تواند کسب‌وکارها را به سمت استراتژی‌هایی هدایت کند که احتمال موفقیت بیشتری دارند و از استراتژی‌هایی که قبلا یا احتمالا کمتر موفق بوده‌اند دور کند. تحلیل‌گران مستقل SWOT، سرمایه‌گذاران یا رقبا نیز می‌توانند به کسب‌وکارها کمک کنند تا بفهمند شرکت، خط تولید یا صنعت موردنظر قوی یا ضعیف است و چرا.
تحلیل SWOT ابتدا برای تحلیل کسب‌وکارها استفاده می‌شد. اکنون اغلب توسط دولت‌ها، سازمان‌های غیرانتفاعی و افراد، از جمله سرمایه‌گذاران و کارآفرینان، استفاده می‌شود. کاربردهای آنالیز SWOT تقریبا بی‌پایان است.

اجزای تحلیل SWOT

هر آنالیز SWOT شامل چهار دسته است. اگرچه عناصر و یافته‌های این دسته‌ها از شرکتی به شرکت دیگر متفاوت است، اما باید بدانید که بدون هر یک از این عناصر، تحلیل شما ناقص خواهد بود.

• نقاط قوت: نقاط قوت نشان دهنده این هستند که یک سازمان در چه زمینه‌ای برتری دارد و چه چیزی آن را از رقبا متمایز می‌کند؛ برای مثال برند قوی، مشتریان وفادار، ترازنامه مالی قوی، فناوری منحصربه‌فرد و غیره از نقاط قوت به شمار می‌روند. برای مثال، یک صندوق سرمایه‌گذاری ممکن است استراتژی معاملاتی منحصربه‌فردی توسعه داده باشد که بازدهی بالاتر از بازار دارد. سپس باید تصمیم بگیرد چگونه از این بازده برای جذب سرمایه‌گذاران جدید و تحلیل SWOT استفاده کند.
• نقاط ضعف: نقاط ضعف باعث می‌شوند یک سازمان نتواند در بهترین سطح خود عمل کند. این نقاط زمینه‌ایی هستند که کسب‌وکار باید برای حفظ رقابت در آن‌ها بهبود یابد: برند ضعیف، نرخ جابجایی کارکنان بالاتر از متوسط، بدهی زیاد، زنجیره تأمین ناکافی یا کمبود سرمایه.
• فرصت‌ها: فرصت‌ها عوامل خارجی مطلوبی هستند که می‌توانند به یک سازمان برتری رقابتی بدهند. برای مثال، اگر کشوری تعرفه‌ها را کاهش دهد، یک تولیدکننده خودرو می‌تواند خودروهای خود را به بازار جدید صادر کند و فروش و سهم بازار خود را افزایش دهد.
• تهدیدها: تهدیدها به عواملی اشاره دارند که ممکن است به سازمان آسیب برسانند. برای مثال، خشکسالی تهدیدی برای یک شرکت تولیدکننده گندم است، زیرا ممکن است محصول را نابود یا کاهش دهد. سایر تهدیدهای معمول شامل افزایش هزینه مواد، رقابت فزاینده، کمبود نیروی کار و غیره است.

ماتریس SWOT

تحلیل‌گران، آنالیز SWOT را به صورت یک مربع با چهار بخش که هرکدام به یکی از عناصر سوات اختصاص دارد ارائه می‌کنند. این چینش بصری دید کلی سریعی از موقعیت شرکت فراهم می‌کند. اگرچه همه نکات تحت یک عنوان ممکن است به یک اندازه اهمیت نداشته باشند، اما همه باید نمایانگر نکات کلیدی درباره تعادل فرصت‌ها و تهدیدها، مزایا و معایب و غیره باشند.

ماتریس SWOT اغلب به گونه‌ای طراحی می‌شود که عوامل داخلی در ردیف بالایی و عوامل خارجی در ردیف پایینی قرار بگیرند. علاوه بر این، موارد سمت چپ ماتریس جنبه‌های مثبت/مطلوب‌تر و موارد سمت راست جنبه‌های منفی/نگران‌کننده‌تر هستند.

 

 

چگونه تحلیل SWOT انجام دهیم؟

آنالیز سوات را می‌توان به چند مرحله تقسیم کرد که هر مرحله شامل اقداماتی قبل و بعد از تحلیل چهار مؤلفه است. این تحلیل معمولا شامل مراحل زیر است.

• مرحله ۱: تعیین هدف

تحلیل SWOT می‌تواند کلی باشد، اما ارزش بیشتری زمانی ایجاد می‌شود که تحلیل دقیقا بر روی هدف مشخصی متمرکز شود. برای مثال، هدف تحلیل ممکن است فقط درباره انجام یا عدم انجام یک عرضه محصول جدید باشد.

با داشتن هدف مشخص، شرکت می‌فهمد که در پایان فرایند به دنبال چه چیزی باشد. در این مثال، آنالیز SWOT باید کمک کند تا تصمیم گرفته شود محصول جدید معرفی شود یا خیر.

• مرحله ۲: جمع‌آوری منابع

هر تحلیل SWOT متفاوت است و ممکن است شرکت به مجموعه داده‌های مختلفی برای تهیه جداول سوات متفاوت نیاز داشته باشد. شرکت باید ابتدا بفهمد به چه اطلاعاتی دسترسی دارد، محدودیت‌های داده‌ای چیست و منابع داده خارجی چقدر قابل اطمینان هستند.

شرکت همچنین باید ترکیب مناسب پرسنل را برای انجام تحلیل داشته باشد. برخی کارکنان ممکن است بیشتر با نیروهای خارجی مرتبط باشند، در حالی که دیگران در بخش تولید یا فروش درک بهتری از وضعیت داخلی دارند. داشتن دیدگاه‌های گسترده‌تر احتمال ارائه نظرات متنوع و ارزشمند را بیشتر می‌کند.

• مرحله ۳: جمع‌آوری ایده‌ها

گروهی که برای انجام تحلیل سوات تعیین شده باید شروع به فهرست کردن ایده‌ها در هر دسته کند. عوامل داخلی منبع خوبی برای اطلاعات درباره نقاط قوت و ضعف تحلیل SWOT هستند. مثال‌ها شامل منابع مالی و انسانی، دارایی‌های ملموس و ناملموس (مانند نام برند) و کارایی عملیاتی می‌شوند.
سوالات ممکن برای فهرست کردن عوامل داخلی عبارتند از:

1. (نقطه قوت) ما در چه زمینه‌ای خوب عمل می‌کنیم؟
2. (نقطه قوت) قوی‌ترین دارایی ما چیست؟
3. (نقطه ضعف) نقاط منفی ما چیست؟
4. (نقطه ضعف) ضعیف‌ترین خطوط تولید ما کدامند؟

عوامل خارجی به همان اندازه عوامل داخلی برای موفقیت شرکت اهمیت دارند. عواملی مانند سیاست‌های پولی، تغییرات بازار و دسترسی به تأمین‌کنندگان، از دسته‌هایی هستند که می‌توان از آن‌ها برای فهرست کردن فرصت‌ها و تهدیدها استفاده کرد.

سوالات ممکن برای فهرست کردن عوامل خارجی در تحلیل SWOT عبارتند از:

• (فرصت) چه روندهایی در بازار مشهود است؟
• (فرصت) چه جمعیت‌شناسی‌هایی را هدف نگرفته‌ایم؟
• (تهدید) چند رقیب وجود دارد و سهم بازار آن‌ها چقدر است؟
• (تهدید) آیا مقررات جدیدی وجود دارد که ممکن است به عملیات یا محصولات ما آسیب برساند؟

شرکت‌ها ممکن است این مرحله را به صورت رسمی انجام ندهند. هیچ پاسخ درست یا غلطی وجود ندارد؛ همه شرکت‌کنندگان باید تشویق شوند تا هر ایده‌ای که دارند به اشتراک بگذارند. این ایده‌ها ممکن است بعداً حذف شوند؛ در حال حاضر هدف این است که تعداد زیادی ایده جمع‌آوری شود تا خلاقیت و الهام در دیگران برانگیخته شود.

مرحله ۴: پردازش یافته‌ها

در این مرحله باید ایده‌ها را مرتب کنید. با پردازش ایده تمام افراد، شرکت می‌تواند روی بهترین ایده‌ها یا بزرگ‌ترین ریسک‌ها تمرکز کند. این مرحله از آنالیز SWOT ممکن است نیازمند بحث‌های گسترده‌ای میان شرکت‌کنندگان تحلیل، از جمله مدیران ارشد برای اولویت‌بندی باشد.

مرحله ۵: توسعه استراتژی

تحلیل SWOT را به یک برنامه استراتژیک تبدیل کنید. اعضای تیم تحلیل، فهرست نکات هر دسته را گرفته و برنامه‌ای تهیه می‌کنند که هدف اصلی را هدایت کند.

برای مثال، شرکتی که در حال تصمیم‌گیری برای عرضه محصول جدید است ممکن است دریابد که بازار فعلی آن را به عنوان رهبر می‌شناسد و فرصت گسترش به بازارهای جدید وجود دارد. اما افزایش هزینه مواد، خطوط توزیع محدود، نیاز به کارکنان اضافی و تقاضای نامشخص محصول ممکن است بر نقاط قوت و فرصت‌ها غلبه کند.

تیم تحلیل، استراتژی‌ای را تدوین می‌کند تا تصمیم‌گیری را در شش ماه آینده مجددا بررسی کند، به امید اینکه هزینه‌ها کاهش یافته و تقاضای بازار شفاف‌تر شود.

 

 

اشتباهات رایج هنگام تهیه تحلیل SWOT

هنگام تهیه آنالیز سوات، چند اشتباه رایج می‌تواند اثربخشی آن را کاهش دهد. بیایید نگاهی به برخی از اشتباهات معمول بیندازیم که ممکن است آنالیز SWOT شما را بی‌اثر کنند.

یکی از اشتباهات ساده، عدم صداقت و عینی بودن در ارزیابی است. شرکت‌ها معمولاً نقاط قوت خود را بیش از حد بزرگ می‌کنند و نقاط ضعف را کم اهمیت جلوه می‌دهند که منجر به تحلیلی بیش از حد خوش‌بینانه و غیرواقع‌بینانه می‌شود. این تعصب می‌تواند فرصت‌های بهبود را از دست داده و سازمان را در برابر تهدیدهای پیش‌بینی‌نشده آسیب‌پذیر کند. از آنجا که صداقت ممکن است در تحلیل دشوار باشد، اعتبار فرضیات پایه‌ای، اساس مفید بودن تحلیل SWOT خواهد بود.

اشتباه بزرگ دیگر، تحلیل در انزوا و بدون دریافت نظر از ذی‌نفعان کلیدی مختلف است. باید تلاش کنید نظر کارکنان در سطوح مختلف، مشتریان، تأمین‌کنندگان و کارشناسان صنعت را دریافت کنید. هر کدام ممکن است دیدگاه متفاوتی نسبت به شرکت داشته باشند و بسته به نحوه تعاملشان با شرکت موارد مختلفی را برای هر ربع ماتریس فهرست کنند.

اشتباه رایج دیگر، عدم اولویت‌بندی یا وزن‌دهی عوامل شناسایی شده در تحلیل SWOT است. همه نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها به یک اندازه مهم یا تأثیرگذار نیستند. عدم تمایز میان عوامل بزرگ و کوچک می‌تواند منجر به تخصیص نادرست منابع و تصمیمات استراتژیک اشتباه شود. وقتی تعداد زیادی مورد غیرمهم شناسایی شود، ممکن است موارد مهم دفن شوند.

خطای متداول دیگر، تلقی کردن تحلیل سوات به عنوان یک تمرین یک‌باره است. باید آماده باشید که تحلیل SWOT را به صورت دوره‌ای انجام دهید. محیط کسب‌وکار همواره در حال تغییر است و این آنالیز باید به‌طور منظم به‌روزرسانی شود تا مرتبط باقی بماند. خود تحلیل نیز فقط آغاز کار است؛ ارزش واقعی آن در استفاده از یافته‌ها برای توسعه و اجرای اقدامات استراتژیک مشخص می‌شود. سپس می‌توانید در تحلیل‌های SWOT بعدی بررسی کنید که شرکت در حال پرداختن به نکات اصلی هست یا خیر.

نتیجه‌گیری

تحلیل SWOT ابزاری کارآمد و چندوجهی برای ارزیابی وضعیت یک سازمان در زمینه‌های داخلی و خارجی است که به کسب‌وکارها و دیگر نهادها کمک می‌کند نقاط قوت خود را شناسایی کرده، نقاط ضعف را بهبود بخشند، فرصت‌های محیطی را بهره‌برداری کنند و در برابر تهدیدات محافظت نمایند. انجام دقیق و منظم تحلیل سوات با در نظر گرفتن صداقت، مشارکت گسترده ذی‌نفعان و اولویت‌بندی عوامل، می‌تواند پایه‌ای قوی برای تدوین استراتژی‌های موفق و تصمیم‌گیری هوشمندانه باشد. به دلیل تغییرات مستمر در محیط کسب‌وکار، به‌روزرسانی منظم آنالیز SWOT و استفاده مداوم از نتایج آن برای هدایت اقدامات استراتژیک، امری ضروری است تا سازمان‌ها بتوانند در مسیر رشد و توسعه پایدار باقی بمانند. به همین دلیل شما می‌توانید شما این کار را به تیم آبستا بسپارید، شما می‌توانید برای انجام مشاوره آنلاین کسب و کار با ما تماس بگیرید.