تحلیل پستل یک ابزار استراتژیک قدرتمند است که به کسبوکارها کمک میکند تا عوامل خارجی مؤثر بر محیط کاری خود را شناسایی و ارزیابی کنند. در دنیای پیچیده و متغیر امروزی، تغییرات در عرصههای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فناوری، محیطی و قانونی میتواند تأثیرات عمیقی بر عملکرد سازمانها داشته باشد. این تحلیل به مدیران و مشاوران کمک میکند تا با درک بهتر این نیروهای خارجی، تصمیمات هوشمندانهتر و استراتژیکتری بگیرند. در این متن، به بررسی هر یک از این عوامل و نحوه انجام تحلیل PESTEL خواهیم پرداخت و نشان خواهیم داد که چگونه میتوان از این چارچوب برای شناسایی فرصتها و تهدیدها در محیط کسبوکار استفاده کرد.
تحلیل PESTEL چیست؟
تحلیل پستل (Pestel) یا (Pestle) یک چارچوب استراتژیک است که معمولاً برای ارزیابی محیط کسبوکار که یک شرکت در آن فعالیت میکند، استفاده میشود.
به طور سنتی، این چارچوب به عنوان تحلیل PEST شناخته میشد که مخفف چهار عامل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فناوری بود؛ اما در تاریخ اخیر، این چارچوب به طور گستردهای گسترش یافته و عوامل محیطی و قانونی نیز به آن اضافه شده است.
این چارچوب توسط تیمهای مدیریتی و هیئتمدیرهها در فرآیندهای برنامهریزی استراتژیک و برنامهریزی مدیریت ریسکهای سازمانی استفاده میشود. تحلیل پستل همچنین ابزار بسیار محبوبی در میان مشاوران مدیریتی است که به مشتریان خود کمک میکنند تا ابتکارات نوآورانه در زمینه محصولات و بازارها توسعه دهند.
این تحلیل همچنین در جامعه تحلیلگران مالی کاربرد زیادی دارد، جایی که عوامل میتوانند تأثیر زیادی بر فرضیات مدلها و تصمیمات تأمین مالی بگذارند.
نکات کلیدی از تحلیل PESTEL میتواند در سایر چارچوبهای صنعتی و سطح شرکتها، مانند ماتریس آنسوف، پنج نیروی پورتر و تحلیل SWOT گنجانده شود.
عوامل سیاسی تحلیل پستل
عوامل سیاسی به طور کلی عواملی هستند که تحت تأثیر اقدامات و سیاستهای دولت قرار میگیرند. این عوامل شامل موارد مختلفی از جمله موارد زیر هستند:
- مالیات شرکتی
- سایر ابتکارات سیاستهای مالی
- مناقشات تجارت آزاد
- مسائل ضد انحصار و رقابت ناعادلانه
شایان ذکر است که حتی تهدید مناقشات تجاری یا مسائل ضد انحصار نیز میتواند ریسکها و فرصتهای مادی برای تیمهای مدیریتی به همراه داشته باشد. تفاوت دیدگاههای اصلی احزاب سیاسی در مسائل کلیدی میتواند باعث چالشهای زیادی برای تیمهای مدیریتی در دورههای پیش از انتخابات شود، زیرا دامنه نتایج ممکن بسته به نتایج انتخابات میتواند بسیار متفاوت باشد.
عوامل اقتصادی تحلیل پستل
عوامل اقتصادی به شرایط کلی اقتصاد مربوط میشوند و معمولاً از نظر مالی به طور خاص هستند. این عوامل شامل موارد زیر میشوند:
- نرخ بهره
- نرخ بیکاری
- تورم
- نرخ ارز
بسیاری از تحلیلگران در بخش خدمات مالی تمایل دارند که به عوامل اقتصادی در تحلیل پستل بیشتر از سایر عوامل توجه کنند، زیرا این عوامل به راحتی قابل کمیسازی و مدلسازی هستند، در حالی که برخی دیگر از عوامل این چارچوب ماهیت کیفی دارند.
عوامل اجتماعی
عوامل اجتماعی در تحلیل پستل معمولاً دشوارتر از عوامل اقتصادی برای کمیسازی هستند. این عوامل به تغییرات یا تحولات در نحوه نگرش ذینفعان به زندگی و تفریح اشاره دارند که به نوبه خود میتواند بر فعالیتهای تجاری تأثیر بگذارد. نمونههایی از عوامل اجتماعی عبارتند از:
- ملاحظات جمعیتی
- روندهای سبک زندگی
- باورهای مصرفکنندگان
- نگرشها درباره شرایط کاری
ممکن است عوامل اجتماعی در مقایسه با مواردی مانند نرخهای بهره یا مالیات شرکتی به نظر کوچک بیایند، اما آنها میتوانند تأثیر زیادی بر صنایع مختلف بگذارند. به عنوان مثال، روندهای حرکت به سمت سبک زندگیهای سالمتر و فعالتر باعث تحولی در فناوریهای تناسب اندام متصل شده و تغییراتی در نوع محصولات غذایی مصرفی و نحوه بستهبندی و بازاریابی این محصولات ایجاد کرده است.
عوامل فناوری تحلیل پستل
در محیط کسبوکار امروز، فناوری در همه جا حضور دارد و به سرعت در حال تغییر است. تیمهای مدیریتی و تحلیلگران باید درک کنند که چگونه عوامل فناوری میتوانند بر یک سازمان یا صنعت تأثیر بگذارند. عوامل فناوری تحلیل Pestel شامل موارد زیر هستند:
- اتوماسیون
- نحوه تأثیرگذاری تحقیق و توسعه (R&D) بر هزینهها و مزیت رقابتی
- زیرساخت فناوری (مانند 5G، اینترنت اشیاء و غیره)
- امنیت سایبری
سرعت و مقیاس تغییرات فناورانه در محیط کسبوکار کنونی بیسابقه است و تأثیر تخریبی بر بسیاری از کسبوکارها و صنایع سنتی گذاشته است.
عوامل محیطی تحلیل پستل
عوامل محیطی تحلیل Pestle به عنوان یک افزودنی معقول به چارچوب PEST زمانی مطرح شد که جامعه کسبوکار شروع به درک این موضوع کرد که تغییرات در محیط فیزیکی میتواند ریسکها و فرصتهای مادی برای سازمانها ایجاد کند. نمونههایی از ملاحظات محیطی عبارتند از:
- اثر کربن
- تأثیرات تغییرات اقلیمی، شامل ریسکهای فیزیکی و انتقالی
- افزایش وقایع شدید آب و هوایی
- مدیریت منابع طبیعی (مانند آبهای شیرین)
عوامل محیطی در تحلیل پستل به طور قابل توجهی با عواملی که معمولاً در تحلیل ESG (محیط زیست، اجتماعی و حکمرانی) شناسایی میشوند، همپوشانی دارند. در واقع، به طور گستردهای معتقدند که افزودن عوامل محیطی به چارچوب PEST از محبوبیت روزافزون حرکات CSR (مسئولیت اجتماعی شرکتها) و ESG نشأت گرفته است.
عوامل قانونی تحلیل پستل
عوامل قانونی از تغییرات در محیط نظارتی ناشی میشوند که ممکن است بر اقتصاد کل، صنایع خاص یا حتی کسبوکارهای فردی در یک بخش خاص تأثیر بگذارد. این عوامل شامل موارد زیر هستند:
- مقررات صنعتی
- مجوزها و پروانههای مورد نیاز برای فعالیت
- قوانین حمایت از مصرفکنندگان و حقوق شغلی
- حفاظت از مالکیت معنوی (IP)
مقررات میتوانند به عنوان یک مانع یا یک راه تسهیل برای فعالیتها عمل کنند. به عنوان مثال، افزایش نیازهای سرمایهای برای مؤسسات مالی میتواند یک مانع باشد؛ در حالی که اگر مقررات در یک صنعت خاص (مانند تولید مواد غذایی) به شدت زیاد باشد، میتواند به عنوان یک حفاظ محافظتی برای اپراتورهای موجود عمل کرده و موانع بیشتری برای ورود رقبای جدید ایجاد کند.
چگونه تحلیل پستل انجام دهیم؟
انجام تحلیل PESTEL شامل چند مرحله کلیدی است که به شما کمک میکند تا محیط خارجی را بهطور دقیق و سازمانیافته ارزیابی کنید. در ادامه مراحل تحلیل Pestle را به صورت مجزا توضیح دادهایم.
جمعآوری یک تیم متنوع
ابتدا یک گروه از افراد از بخشهای مختلف کسبوکار جمعآوری کنید. هدف این است که دیدگاههای مختلف جمعآوری شود تا بتوانید عواملی را که ممکن است بر کسبوکار شما تأثیر بگذارند شناسایی کنید. افراد از بخشهای مختلفی مانند بازاریابی، مالی، عملیات و منابع انسانی باید در این فرآیند مشارکت کنند تا دیدگاه جامعتری به دست آید.
مشورت با کارشناسان خارج از کسبوکار
پس از جمعآوری ورودیهای داخلی، قدم بعدی تحلیل پستل این است که نظرات کارشناسان بیرونی را جویا شوید. این کارشناسان میتوانند شامل مشتریان، تأمینکنندگان، توزیعکنندگان و مشاورانی باشند که با محیط کسبوکار شما و بازار آشنا هستند. دیدگاههای بیرونی معمولاً میتوانند نظر تازهای ارائه دهند که ممکن است در داخل کسبوکار فراموش شده باشد.
تحقیق و جمعآوری شواهد
در این مرحله، باید تحقیق کنید و شواهد مربوط به هر یک از عواملی که شناسایی کردهاید، جمعآوری کنید. این مرحله شامل بررسی دادهها، گزارشها و روندهایی است که میتوانند تأیید یا اصلاح بینشهای شما را انجام دهند.
ارزیابی احتمال و تأثیر
پس از جمعآوری اطلاعات، در این مرحله از تحلیل پستل باید هر عامل را بر اساس دو معیار ارزیابی کنید:
- احتمال: چقدر احتمال دارد که این عامل بر کسبوکار شما تأثیر بگذارد؟
- تأثیر: اگر این عامل اتفاق بیفتد، چه تأثیر بزرگی میتواند بر کسبوکار شما داشته باشد؟
شما میتوانید این عوامل را بر اساس احتمال وقوع و تأثیر آنها امتیازدهی کنید تا اولویتبندی بهتری در نقاط بحرانی به دست آورید.
بازنگری و تکرار
در قدم نهایی تحلیل پستل، باید ایدههای خود را اصلاح کرده و فرآیند را تکرار کنید. پس از تحلیل عوامل، آنها را به مهمترین موارد محدود کنید. هدف این است که تعداد نکات به تعداد معقولی برسد تا تمرکز خود را روی مسائل کلیدی حفظ کنید. این مرحله ممکن است نیاز به برخی اصلاحات داشته باشد تا تحلیل شما به دقت بیشتری برسد.
مزایا و معایب تحلیل پستل
در این بخش، به بررسی مزایا و معایب این تحلیل پرداختهایم.
مزایای تحلیل Pestel
- هشدار زودهنگام: این تحلیل به شناسایی تهدیدها و فرصتهای احتمالی کمک میکند و به کسبوکارها این امکان را میدهد که قبل از وقوع تغییرات اقدام کنند.
- ملاحظات محیطی: تحلیل پستل کسبوکارها را مجبور میکند تا محیط خارجی خود را که در آن فعالیت میکنند، در نظر بگیرند.
- درک روندها: این تحلیل میتواند به سازمانها کمک کند تا روندهای خارجی قابل توجهی را شناسایی کنند که میتوانند تصمیمگیریهای استراتژیک را تحت تأثیر قرار دهند.
معایب تحلیل Pestle
- سادگی: برخی پژوهشگران معتقدند که سادگی مدل تحلیل پستل باعث میشود که این تحلیل نتواند تمام پیچیدگیهای محیط خارجی را به طور کامل پوشش دهد. ممکن است این مدل تنها یک فهرست ساده از عوامل ارائه دهد و به تحلیلهای عمیقتری نیاز داشته باشد.
- تمرکز بر عوامل خارجی: این تحلیل فقط به ارزیابی محیط خارجی میپردازد و عوامل داخلی مانند توانمندیها یا منابع سازمان را نادیده میگیرد. این تحلیل نمیتواند نقاط قوت و ضعف داخلی را در نظر بگیرد.
نگهداری و بهروزرسانی تحلیل پستل
محیط کسبوکار پویا است و عوامل خارجی به سرعت تغییر میکنند. بنابراین، ضروری است که تحلیل PESTEL خود را بهطور منظم بهروزرسانی کنید. برای بهروز نگه داشتن تحلیل خود میتوانید از روشهای زیر استفاده کنید:
راهاندازی سیستمهای هشدار و نظارت
به اخطارهای خبری، گزارشهای صنعتی و انتشارات دولتی که مرتبط با صنعت و بازار شما هستند، اشتراکگذاری کنید. این کار به شما کمک میکند تا از تغییرات جدید در محیط خارجی آگاه شوید.
مرور و تجدیدنظر منظم
مرورهای منظم از تحلیل پستل خود را برنامهریزی کنید. این کار میتواند به صورت فصلی یا نیمهسالانه باشد تا تغییرات در عوامل خارجی را ارزیابی کنید.
همکاری با شبکههای صنعتی و کارشناسان
با حضور در کنفرانسها، سمینارها و وبینارهای صنعتی میتوانید از روندها و تحولات جدید مطلع شوید. همچنین، ارتباط با کارشناسان میتواند شما را از تهدیدها و فرصتهای جدید آگاه کند.
نتیجهگیری
تحلیل پستل به سازمانها کمک میکند تا نیروهای خارجی که میتوانند بر بازارشان تأثیر بگذارند را شناسایی کنند و تحلیل کنند که چگونه این نیروها میتوانند بهطور مستقیم بر کسبوکارشان تأثیر بگذارند. در این تحلیل، فقط شناسایی عوامل کافی نیست، بلکه باید تأثیر آنها نیز ارزیابی شود. نتایج این تحلیل میتواند برای پر کردن بخشهای فرصتها و تهدیدها در تحلیل SWOT استفاده شود.
اگر به یادگیری نحوه انجام تحلیل PESTEL موفق و چگونگی استفاده از آن برای انجام یک ارزیابی استراتژیک بازاریابی علاقهمند هستید، پیشنهاد میکنیم که دانش و مهارتهای بازاریابی خود را بیشتر توسعه دهید. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این مدرک یا دورههای بازاریابی ما، با تیم آبستا تماس بگیرید!
دیدگاه های اخیر