تفاوت بین تضمین کیفیت و کنترل کیفیت چیست؟ برای بررسی تفاوت QC، Quality Control و QA، بهتر است ابتدا به این نگاه کنیم که تعریف تضمین و تعریف کیفیت چیست؟ تضمین کیفیت به سازمان ها کمک می کند تا نیازها و انتظارات مشتریان را برآورده سازند. سازمانی که محصولات و خدمات باکیفیت را به مشتریان خود ارائه می کند، اعتماد ایجاد می کند و تصویر مثبتی از خود به جای می گذارد. این مزیت باعث افزایش رقابت پذیری کسب و کار در بازار می شود.
اگر فرآیند تضمین کیفیت به درستی انجام شود، سازمان می تواند محصولات خود را با اطمینان بیشتری به بازار عرضه کند. اما مفهوم تضمین کیفیت دقیقاً چیست؟ اصول و فرآیندهای آن چیست؟ تفاوت بین تضمین کیفیت و کنترل کیفیت چیست؟ برای یافتن پاسخ این سوالات در این مقاله با ما همراه باشید.
تضمین کیفیت (QA) چیست؟
اطمینان توسط مدیریت سازمان ارائه می شود، این به معنای اظهار نظر مثبت در مورد محصول است که به نتیجه اطمینان می دهد. این تضمین می کند که محصول همانطور که انتظار می رود یا مورد نیاز است بدون هیچ نقصی کار می کند. تضمین کیفیت به عنوان QA شناخته می شود و بر جلوگیری از نقص تمرکز دارد. تضمین کیفیت تضمین می کند که رویکردها، تکنیک ها، روش ها و فرآیندهای در نظر گرفته شده برای پروژه ها به درستی اعمال می شوند.
فعالیتهای تضمین کیفیت نظارت و تأیید میکنند که فرآیندهای مورد استفاده برای مدیریت و تولید نتایج دنبال میشوند و کار میکنند. تضمین کیفیت یک فرآیند پیشگیرانه است و ماهیت پیشگیرانه دارد. عیوب را در فرآیند تشخیص می دهد. قبل از کنترل کیفیت باید تضمین کیفیت تکمیل شود.
اصول تضمین کیفیت
تضمین کیفیت بر دو اصل اساسی استوار است:
متناسب با هدف (Fit for purpose): بر اساس این اصل، محصول باید مطابق با هدف مورد نظر سازمان باشد، یعنی محصول باید در خدمت هدفی باشد که برای تولید محصول تعیین شده است.
انجام درست کار در همان بار اول (Right first time): بر اساس این اصل، محصول توسعه یافته باید در طول تولید خود عاری از هرگونه نقص باشد. این اصل را «رویکرد نقص صفر» نیز می نامند.
تضمین کیفیت یک روش پیشگیرانه است که هدف آن بهبود کیفیت محصولات و خدمات و همچنین ارتقای سطح بهره وری با تاکید بر طراحی محصول و فرآیندهای مرتبط است. این مفهوم تضمین می کند که طراحی محصول باید کمترین عیب و نقص را داشته باشد. به طور کلی، اهداف تضمین کیفیت عبارتند از:
- شناسایی علل ریشه ای عیوب محصول
- انجام اقدامات لازم برای رفع علل نقص
- حذف امکان تکرار عیب در آینده
تضمین کیفیت یک فرآیند فعال است که در آن کیفیت محصول در مراحل اولیه تولید، به عنوان مثال در طول طراحی محصول، ایجاد می شود تا اطمینان حاصل شود که محصول با استانداردهای مورد نیاز و مورد انتظار مشتری مطابقت دارد. در تضمین کیفیت فرض بر این است که کیفیت از لحظه طراحی و فرآیند تولید محصول اعمال می شود نه از لحظه شناسایی عیوب در آن.
کنترل چیست؟
کنترل عبارت است از آزمایش یا تأیید نتایج واقعی از طریق مقایسه آنها با استانداردهای مشخص. فرآیند کنترل بزرگتر و جامع تر از نظارت و نظارت است. زیرا محدود به نظارت و ارزیابی نیست. شخص، بخش یا سازمانی که مسئولیت کنترل به آنها محول شده است، شاخص ها، استانداردها و اهداف را تعیین می کند.
سپس همزمان با مشاهده و پایش وضعیت موجود، پس از مشاهده انحراف از اهداف و استانداردها، اقدامات اصلاحی را تعیین و اجرا کند و نتیجه اقدامات اصلاحی خود را تأیید و نظارت کند. اقدامات اصلاحی ممکن است شامل تنظیم اهداف و استانداردها یا تعریف، اصلاح و بهبود روش ها و فرآیندها باشد.
کنترل کیفیت چیست؟
کنترل کیفیت به عنوان QC شناخته می شود و بر شناسایی نقص تمرکز دارد. QC تضمین می کند که رویکردها، تکنیک ها، روش ها و فرآیندهای طراحی شده در پروژه به درستی دنبال می شوند. فعالیتهای QC نظارت و تأیید میکنند که محصولات تحویلی پروژه با استانداردهای کیفیت مشخص شده مطابقت دارند. کنترل کیفیت یک فرآیند واکنشی است و ماهیت آن تشخیصی است. عیوب را تشخیص می دهد. کنترل کیفیت باید پس از تضمین کیفیت کامل شود.
تضمین کیفیت (QA) و کنترل کیفیت (QC) ابزارهای مهمی برای اطمینان از بالاترین سطح کیفیت در محصولات یا خدماتی هستند که شرکت ها ارائه می دهند. تضمین کیفیت بر جلوگیری از عیوب در طول فرآیند تولید تمرکز دارد. اما کنترل کیفیت بر شناسایی و تصحیح نقایصی که قبلاً رخ داده است متمرکز است. تضمین کیفیت معمولاً شامل ارزیابی فرآیندها و رویههای مورد استفاده برای ایجاد محصولات یا ارائه خدمات است. اما کنترل کیفیت عبارت است از بازرسی محصولات یا خدمات نهایی برای اطمینان از انطباق با استانداردهای خاص.
هر دو روش می توانند به طور مستقل مورد استفاده قرار گیرند، اما اغلب آنها با هم اعمال می شوند. با استفاده همزمان از هر دو رویکرد، اطمینان حاصل می کنیم که کالاها و خدمات با بالاترین استانداردها مطابقت دارند.
پنج تفاوت بین تضمین کیفیت و کنترل کیفیت چیست؟
برای درک بهتر تفاوت بین تضمین کیفیت و کنترل کیفیت، باید درک روشنی از نحوه عملکرد این دو فرآیند برای بهبود کیفیت سازمان و کاهش اقدامات اصلاحی داشته باشید. در این قسمت به پنج تفاوت اصلی اشاره می کنیم.
-
تضمین کیفیت پیشگیرانه است، کنترل کیفیت واکنشی
تضمین کیفیت یک فرآیند فعال است. هدف آن جلوگیری از هر گونه نقص قبل از وقوع است. از سوی دیگر، کنترل کیفیت واکنشی است. هدف آن شناسایی عیوب کیفیت محصول به محض وقوع است. تضمین کیفیت شامل فرآیندهای طراحی مانند مستندسازی رویههای عملیاتی استاندارد (SOP) بر اساس استانداردهای ISO 9000 است. کنترل کیفیت شامل آزمایش محصولات برای اطمینان از رعایت استانداردهای ایمنی و عملکرد است.
اگر آزمایش کنترل کیفیت مشکلات کیفیت را آشکار کند، منجر به اقدامات واکنشی برای جلوگیری از ارسال و توزیع محصول نامرغوب می شود. اگرچه تضمین کیفیت با کنترل کیفیت برای کسب و کار متفاوت است، اما در حالت ایده آل، یک ممیزی کنترل کیفیت موثر باعث و نتایج آزمون متناقض می شود که باید به بررسی اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه برای تعیین علت اصلی مشکلات کیفیت و به روز رسانی فرآیندها برای جلوگیری از مشکلات آینده منجر شود.
-
تضمین کیفیت در مورد فرآیند است، کنترل کیفیت در مورد محصول است
تضمین کیفیت فرآیند محور است و بر پیشگیری از مشکلات کیفیت تمرکز دارد. کنترل کیفیت محصول محور است و بر شناسایی مشکلات کیفیت در محصولات تولیدی تمرکز دارد. تضمین کیفیت شامل اقداماتی است که منجر به ایجاد یک محصول می شود. اما کنترل کیفیت بر محصول نهایی متمرکز است. فرآیندهای تضمین کیفیت عبارتند از:
- مستندات
- ممیزیها
- مدیریت تأمینکننده
- آموزش کارکنان
- کنترل تغییرات
- رویههای تحقیقی
این مراحل کنترل کیفیت هستند:
- بازرسی دستهای
- نمونهبرداری محصول
- آزمایش اعتبارسنجی
- تست آزمایشگاهی
- آزمایش نرمافزاری
-
تضمین کیفیت به سیستم میپردازد، کنترل کیفیت به قطعات
سیستم های کنترل تضمین کیفیت روش ها و رویه هایی برای حفظ استانداردهای کیفیت هستند. از سوی دیگر، سیستم های کنترل کیفیت قطعات خروجی را بازرسی و نظارت می کنند. کنترل کیفیت بر اجزایی متمرکز است که برای ایجاد محصول نهایی استفاده می شود، مانند مواد اولیه ای که از تامین کننده می آید. سیستم تضمین کیفیت فعالیت هایی را برای اطمینان از ایمن و موثر بودن مواد خام، مانند ممیزی تامین کنندگان و نمونه برداری دسته ای و بازرسی مواد خام، دیکته می کند.
-
تضمین کیفیت ایجاد می کند و کنترل کیفیت تأیید می کند
چهارمین تفاوت بین تضمین کیفیت و کنترل کیفیت این است که خروجی فعالیت ها و تلاش های تضمین کیفیت، نقشه راه ایجاد محصولات بهتر و تعیین استانداردهایی برای طراحی، ساخت، بسته بندی، توزیع، بازاریابی و فروش محصول است. اما کنترل کیفیت شامل تایید اصالت محصولات پس از تولید و قبل از توزیع به مشتریان نهایی یا تایید ایمنی و کارایی است.
-
تضمین کیفیت برای کل تیم اعمال می شود، کنترل کیفیت بر کارکنان خاص تأثیر می گذارد
فعالیت های تضمین کیفیت به کل تیم بازخورد می دهد. یعنی هر یک از اعضای کسب و کار مسئولیت فرآیندهای تضمین کیفیت را بر عهده دارند. اما سیستم مدیریت کیفیت مربوط به واحد کیفیت و مدیریت عالی است. تلاشهای تضمین کیفیت شامل استانداردهای آموزشی، مستندات و بررسی توسط کل نیروی کار در شرکت یا سازمان است، اما کنترل کیفیت معمولاً بر عهده کارکنان خاصی در سازمان است که مسئول پیروی از SOPها برای آزمایش محصول نهایی هستند. آنها یافته های خود را بر اساس روش های استاندارد برای آزمایش محصول و اعتبار سنجی فرآیند مستند می کنند.
تضمین کیفیت و کنترل کیفیت ابزارهای مهمی برای اطمینان از ارائه محصولات یا خدمات در بالاترین سطح کیفیت هستند. در این مقاله پنج تفاوت بین تضمین کیفیت و کنترل کیفیت را بررسی کرده ایم، اما استفاده از آنها در کنار هم ما را به ارائه محصولات یا خدمات بهتر سوق می دهد.
نکته نهایی در مورد تفاوت بین تضمین کیفیت و کنترل کیفیت
با توجه به مقایسه بین دو تعریف تضمین کیفیت و کنترل کیفیت (QC vs QA)، می توان نتیجه گرفت که بهترین روش در فرآیند تست نرم افزار، استفاده صحیح از تضمین کیفیت و کنترل کیفیت در مراحل مختلف توسعه نرم افزار است.
همانطور که در مقاله اشاره کردیم، تضمین کیفیت در مراحل اولیه تعریف هدف و نیاز نرم افزار و قبل از انتشار نسخه های اولیه مورد استفاده قرار می گیرد و از کنترل کیفیت برای تست نمونه و در طول فرآیند توسعه نرم افزار استفاده می شود.
در کنترل کیفیت همانطور که از نام آن پیداست کیفیت نرم افزار و سیستم را با توجه به نیاز و درخواست مشتری تست می کنید تا تا حد امکان به نتیجه دلخواه نزدیک شود. در نهایت نکته مهم این است که از هر دو روش به درستی استفاده کنید تا با کمترین خطا به بهترین نتیجه برسید.